Booking.com is volgens de Hoge Raad een reisbureau

De platformeconomie krijgt steeds meer verantwoordelijkheden

Op 9 april 2021 heeft de Hoge Raad een uitspraak gedaan in het geschil tussen het Bedrijfstakpensioenfonds voor de reisbranche (hierna: Bpf Reisbranche) en Booking.com, waarbij hij heeft bepaald dat Booking.com moet worden aangemerkt als een reisagent en dus verplicht aangesloten is bij het Bpf Reisbranche. Booking.com moet daarom pensioenpremie aan het Bpf Reisbranche afdragen.

Booking.com had zich in de procedure op het standpunt gesteld dat zij geen reisagent is omdat dat een organisatie is die bemiddelt in de totstandkoming van reizen in de ruimste zin des woords,  (vervoer, verblijf of pakketreizen). Zij biedt alleen een digitaal platform aan waarop aanbieders van reizen, vervoer, verblijf etc. elkaar kunnen vinden en waarop die partijen zelf met elkaar overeenkomsten sluiten. De rechtbank en het gerechtshof Amsterdam hadden Booking.com in die redenering gevolgd en gesteld dat de (geautomatiseerde) verzending van de reserveringsgegevens aan de accommodatieverstrekker en de bevestiging van de reservering aan de klant door Booking.com slechts de administratieve verwerking betreffen van de reeds door de reservering van de klant tot stand gekomen overeenkomst. Het feit dat de accommodatieverstrekker een vergoeding verschuldigd is aan Booking.com en een accountmanager toegewezen krijgt, maakt het volgens het Hof niet anders, omdat dit niet bijdraagt aan de totstandkoming van een overeenkomst.

De Hoge Raad ziet dit dus anders. Die definieert eerst het begrip bemiddeling en stelt dan:

“Ingevolge art. 7:425 BW is voor het kunnen aannemen van bemiddeling vereist dat de tussenpersoon “werkzaam [is] bij het tot stand brengen van een of meer overeenkomsten tussen de opdrachtgever en derden”. Dat houdt in dat de tussenpersoon werkzaamheden verricht die dienstbaar zijn aan het tot stand komen van de overeenkomst(en). Niet vereist is dat de tussenpersoon zelf de overeenkomst(en) ten behoeve van de opdrachtgever sluit; voldoende is dat zijn werkzaamheden eraan bijdragen dat opdrachtgever en derde de overeenkomst(en) kunnen sluiten.”

Vervolgens constateert de Hoge Raad dat Booking.com partijen bij elkaar brengt. Ook stelt de Hoge Raad vast dat voor de dienst betaald wordt bij het tot stand komen van de overeenkomst en ook dat is een aanwijzing dat er sprake is van bemiddeling. Verder wijst de Hoge Raad erop dat bemiddeling ook met technische middelen tot stand kan komen (bijvoorbeeld digitaal) en dat het begrip bemiddeling niet vereist dat er menselijke tussenkomst is vereist en dat de wet ook niets stelt omtrent het gebruik van technische hulpmiddelen.

Als “gewone burgers” associëren we Booking.com wellicht niet met een reisagent. Dat blijft toch min of meer het reisbureau om de hoek. Maar voor juristen die wat beter zijn ingevoerd komt de uitspraak minder als een verrassing. In het Duinzigt arrest heeft de Hoge Raad al  in 2015 antwoord gegeven op de vraag wanneer er sprake is van bemiddeling in de zin van art. 7:425 BW;

“Van bemiddeling is in een context als de onderhavige in beginsel reeds sprake als iemand in opdracht of met goedvinden van een verhuurder, een door deze te verhuren woning op zijn website plaatst. Daarin ligt immers in beginsel een opdracht besloten om een huurovereenkomst tot stand te brengen tussen die verhuurder en een derde.”

Met deze overweging in het achterhoofd ligt de nu gewezen uitspraak in de lijn met eerdere uitspraken, zeker als je erbij stil staat dat de Hoge Raad in 2007 al uitmaakte dat bemiddelen is: het bij elkaar brengen van partijen en het doorgeven van informatie. Eerder wekt het verbazing dat het gerechtshof Amsterdam deze uitspraken niet heeft betrokken in zijn overwegingen.

Samen met de uitspraak in het Deliveroo arrest is deze uitspraak wel een duidelijke aanwijzing dat de aanbieders van digitale platforms hun eigen positie in het contractenrecht kritisch moeten bekijken. Hun stelling dat zij zelf geen actieve betrokkenheid hebben maar alleen vraag en aanbod bij elkaar brengen, is nu al een paar keer niet overgenomen en dat brengt voor deze platformaanbieders risico’s met zich mee, die zij niet steeds tevoren hadden ingecalculeerd. Een advies op maat is dan ook van groot belang.

Wenst u meer over dit onderwerp te weten, neem dan contact op met de specialisten van Lawwise Advocaten